Bariyatrik Cerrahi ve Hormonlar: Nasıl Etkilenir?
Bariyatrik cerrahi, obezite tedavisinde kullanılan ve sağlıklı yaşam süresini artırmayı amaçlayan önemli bir yöntemdir. Ancak bu cerrahi müdahalenin yalnızca kilo kaybına değil, aynı zamanda hormonal dengelere de büyük etkisi olduğu bilinmektedir. Bu makalede, bariyatrik cerrahinin hormonal denge üzerindeki etkilerini, bu değişikliklerin sağlığa olan katkılarını ve tedavi sürecinde dikkat edilmesi gereken noktaları ayrıntılı olarak ele alacağız.
Bariyatrik Cerrahi Nedir?
Bariyatrik cerrahi, aşırı obezite tedavisinde kullanılan cerrahi müdahaleleri ifade eder. Bu müdahaleler genellikle mide küçültme ameliyatları (örneğin, tüp mide veya gastrik bypass) olarak bilinir. Bu operasyonlar, mide hacmini küçülterek kişinin daha az yemekle doyma hissine ulaşmasını sağlar ve kalorik alımı kısıtlar. Bariyatrik cerrahinin uzun vadeli başarı oranları yüksek olup, aşırı kilo kaybı ve obeziteye bağlı sağlık sorunlarının önemli ölçüde azalmasını sağlar.
Bariyatrik Cerrahi ve Hormonal Değişiklikler
Leptin ve Ghrelin Hormonları
Leptin, vücutta yağ hücreleri tarafından üretilen ve beyne tokluk sinyalleri gönderen bir hormondur. Obez bireylerde leptin direnci yaygın olup, bu direnç kilo kaybını zorlaştırır. Bariyatrik cerrahi sonrasında leptin seviyelerinde azalma gözlenir ve leptin direnci azalır. Bu durum, iştah kontrolünün yeniden sağlanmasında önemli bir rol oynar.
Ghrelin, mide tarafından salgılanan ve iştahı artıran bir hormondur. Bariyatrik cerrahi, özellikle tüp mide ameliyatı, mide fundusunun çıkarılmasıyla ghrelin seviyelerinde belirgin bir azalma sağlar. Bu da iştahın azalmasına ve kilo kaybının kolaylaşmasına yardımcı olur.
İnsülin ve Glukagon
İnsülin direnci, obezite ile yakından ilişkili bir durumdur ve tip 2 diyabetin başlıca nedenlerinden biridir. Bariyatrik cerrahi sonrasında insülin hassasiyetinde belirgin bir iyileşme gözlenir. Bu iyileşme, pankreasın insülin üretimini artırarak kan şekeri seviyelerinin daha iyi kontrol edilmesini sağlar.
Glukagon, karaciğerde glikojenin glikoza dönüşümünü tetikleyen bir hormondur. Bariyatrik cerrahi sonrasında glukagon seviyelerinde değişiklikler gözlenebilir, bu da glikoz metabolizmasını etkileyerek kan şekeri kontrolünü iyileştirebilir.
Adiponektin
Adiponektin, yağ dokusu tarafından salgılanan ve insülin duyarlılığını artıran bir hormondur. Bariyatrik cerrahi sonrasında adiponektin seviyelerinde artış gözlenir. Bu artış, insülin duyarlılığının artmasına ve inflamasyonun azalmasına katkıda bulunur, böylece metabolik sağlığı iyileştirir.
Östrojen ve Testosteron
Obezite, kadınlarda östrojen seviyelerinin artmasına ve erkeklerde testosteron seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Bariyatrik cerrahi sonrasında, kadınlarda östrojen seviyeleri normal düzeylere dönerken, erkeklerde testosteron seviyelerinde artış gözlenir. Bu hormonal dengelenme, cinsel sağlık ve genel enerji seviyelerinde iyileşme sağlar.
Hormonal Değişikliklerin Sağlık Üzerindeki Etkileri
Tip 2 Diyabet
Bariyatrik cerrahinin tip 2 diyabet üzerindeki etkisi oldukça belirgindir. İnsülin duyarlılığının artması ve ghrelin seviyelerinin azalması, kan şekeri kontrolünü büyük ölçüde iyileştirir. Bu nedenle, bariyatrik cerrahi, diyabet tedavisinde önemli bir strateji olarak kabul edilmektedir.
Polikistik Over Sendromu (PCOS)
PCOS, genellikle obezite ile ilişkili olan ve hormonal dengesizliklere yol açan bir durumdur. Bariyatrik cerrahi sonrasında kilo kaybı ve insülin direncinin azalması, PCOS belirtilerinin hafiflemesine ve doğurganlığın artmasına katkıda bulunur.
Uyku Apnesi
Obezite, uyku apnesinin başlıca nedenlerinden biridir. Bariyatrik cerrahi sonrasında kilo kaybı ile birlikte, uyku apnesi semptomları belirgin bir şekilde azalır. Bu, daha iyi uyku kalitesi ve genel yaşam kalitesinde artış sağlar.
Bariyatrik Cerrahi Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Preoperatif Değerlendirme
Bariyatrik cerrahi öncesinde, kapsamlı bir sağlık değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu değerlendirme, hormonal durumun yanı sıra genel sağlık durumunu da kapsamalıdır. Preoperatif dönemde, hastaların beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzları gözden geçirilmeli ve gerekli değişiklikler yapılmalıdır.
Postoperatif Takip
Cerrahi müdahale sonrasında, hastaların düzenli olarak takip edilmesi önemlidir. Hormonal değişiklikler ve bu değişikliklerin sağlığa olan etkileri yakından izlenmelidir. Ayrıca, beslenme ve egzersiz programlarına uyum sağlanmalı ve gerektiğinde destek alınmalıdır.
Sonuç
Bariyatrik cerrahi, obezite tedavisinde etkin bir yöntem olmanın ötesinde, hormonal dengeyi de olumlu yönde etkileyen önemli bir müdahaledir. Leptin, ghrelin, insülin, adiponektin, östrojen ve testosteron gibi hormonların düzeylerinde meydana gelen değişiklikler, genel sağlık durumunu iyileştirir ve birçok kronik hastalığın tedavisine katkıda bulunur.
Eğer siz de fazla kilolarınızdan kurtulmak ve sağlığınızı geri kazanmak istiyorsanız, bariyatrik cerrahi konusunda daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bir kere yaptır, tam yaptır!
Randevu almak için buraya tıklayın.
Whatsapp numaramız: +90 507 178 17 79
Detaylı bilgi ve diğer hizmetlerimiz için aşağıdaki linklere göz atabilirsiniz:
Sağlıklı ve mutlu bir yaşam için adım atmak sizin elinizde. Bize ulaşın ve uzman ekibimizle sağlıklı bir geleceğe merhaba deyin.
Kaynak: Dağdelen, F. (2023). Bariyatrik Cerrahi ve Hormonlar: Nasıl Etkilenir? İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi.
